‘Begrijpend lezen’: geen vak, maar denkvaardigheid!

Introductie

Begrijpend lezen is geen vak en heeft geen leerlijn. Desondanks is begrijpend lezen het fundament onder vrijwel alle schoolse vaardigheden. Het doel van het onderwijs is om leerlingen te helpen bij het ontwikkelen van vaardigheden om teksten te begrijpen. Dit geldt zowel voor gesproken als geschreven teksten. Deze vaardigheden noemen we denkvaardigheden. Vaardigheden die in een doorgaande lijn vanaf groep 1 tot en met 8 worden ontwikkeld; van luisteren naar zelf lezen.
We laten we zien welke denkvaardigheden een rol spelen bij het begrijpen van verschillende soorten teksten en hoe leerlingen op een effectievere manier geholpen kunnen worden. We gaan daarbij in op het gebruik van de methode bij u op school, de zin en onzin van leesstrategieën, herhaald en verdiepend lezen en de overeenkomsten en verschillen daarvan met Close Reading, de rol van woordenschat, het gebruik van toetsen, en wat dit allemaal betekent voor de leerkracht.

Doel

Het maattraject heeft tot doel om leerkrachten te helpen ‘begrijpend leeslessen’ op een effectieve(re) manier in te vullen door op een betekenisvolle en zinvolle manier aandacht te besteden aan denkvaardigheden, zowel met als zonder methode, van groep 1 tot en met 8.

Maattraject

A. Scholingsbijeenkomst(en) op locatie: 2 – 4 dagdelen *

  • Vaststellen essentie van ‘begrijpend lezen’ en ‘begrijpend luisteren’.
    • We gaan in op de vraag hoe begrip tot stand komt, welke factoren hier een rol bij spelen en wat dit betekent voor de aanpak in de klas.
  • Hogere en lagere orde denkvaardigheden
    • We behandelen aan de hand van verschillende teksten hoe kinderen met elkaar in gesprek gebracht kunnen worden over de inhoud van een tekst, welke denkvragen daarbij gesteld kunnen worden en welke uitwerking deze vragen hebben. We gaan in op de valkuilen en laten zien hoe de tekst centraal kan blijven staan.
    • Stimuleren van denkvaardigheden middels begrijpend lezen, luisteren, kijken.
  • Gebruik van een ‘methode’ (Nieuwsbegrip, Leeslink of Grip op Lezen)
    • We laten zien hoe teksten en opdrachten uit de methode ingezet kunnen worden op een effectievere manier en vullen dit aan met voorbeelden zonder methode.
  • Toetsen en leesstrategieën
    • We gaan in op de wijze waarop tekstbegrip getoetst kan worden, zowel methode-afhankelijk als onafhankelijk en welke consequenties dit heeft voor de praktijk.
  • Integratie van begrijpend lezen
    • We verkennen de mogelijkheden om ‘begrijpend lezen’ meer te verbinden aan andere taaldomeinen zoals spreken en luisteren en schrijven en wat integratie bij o.a. wereldoriëntatie voor mogelijkheden biedt.

B. Begeleiding leerkrachten op locatie: 1 – 4 dagdelen per bouw *

  • Leerkrachten worden ondersteund bij het voorbereiden en uitvoeren van ‘begrijpend lees en luisterlessen’. Afhankelijk van de ambitie van de school wordt vooral ingezoomd op het verbeteren van de aanpak met het huidige lesmateriaal of ingezet op het werken met andere teksten. Voorop staat dat het werken met het huidige lesmateriaal niet in één keer wordt losgelaten, maar stapsgewijs ingewisseld wordt voor de nieuwe, effectievere en betekenisvollere aanpak.

C. Lesobservaties een feedbackgesprek(ken): 2 – 6 dagdelen *

  • Iedere leerkracht met groepsverantwoordelijkheid wordt één keer bezocht door de taalspecialisten van Opleidingentaal, i.s.m. met een teamlid (IB-er, lid taalwerkgroep of taalcoördinator). Individueel of per bouw wordt teruggekoppeld. Het doel van deze bezoeken is het meekijken en meedenken met de leerkrachten bij het geven van schrijfonderwijs en de wijze waarop ze ‘schrijvertjes in de dop’ kunnen ondersteunen.

D. Afsluitende teamvergadering: 1 dagdeel *

  • Aan het einde van het maattraject vindt een teamvergadering plaats, waarin in afstemming met de school specifieke onderwerpen verder verdiept worden en waarin schoolspecifieke afspraken over de werkwijze op een kwaliteitskaart worden vastgelegd. De kwaliteitskaart wordt ingezet kan voor het borgen van de opbrengsten van het traject.

* Maattrajecten worden in overleg met de school opgesteld. Duur, omvang en invulling zijn afhankelijk van de omvang van de school (aantal leerkrachten en groepen) en de schoolspecifieke vraag. Genoemde dagdelen geven een indicatie van de tijdsinvestering door de school.

Het dagdeeltarief van een taalspecialist is € 475,-. Opleidingentaal, maakt deel uit van Xperto BV. Omdat Xperto BV bij het CRKBO geregistreerd is als opleidingsinstituut, is scholing vrijgesteld van BTW (0% tarief).
Een intakegesprek waarin een maattraject opgesteld kan worden is altijd gratis.